Heeft Holleeder een glazen kaak?

Na vijf dagen neemt het circus Holleeder een paar dagen pauze. Aanstaande maandag gaat het weer verder. Dan komt getuige Sonja Holleeder aan bod. Tot het zover is de vraag: hoe staat de verdachte er nu voor?

Achterbankgesprekken

Om te beginnen aan een analyse van de eerste Holleeder-zittingsdagen moeten we even teruggaan naar 2003. In dat jaar gaf vastgoedbaas Willem Endstra een groot aantal onderwereldgeheimen prijs aan de politie tijdens de zogeheten achterbankgesprekken. De vaste insteek van zijn verhaal was dat hij door Holleeder werd belaagd. Hij en mensen uit 'de organisatie'  - Stanley Hillis en Dino Soerel - zouden op agressieve wijze bezig zijn hem een vermogen afhandig te maken. Endstra waarschuwde de agenten in hun wagen dat zijn einde er aan zat te komen. Reden: het betalen van deze afpersingsgelden ging steeds lastiger. 

De gesprekken vonden destijds telkens plaats in een onherkenbare 'burgerauto' van de criminele inlichtingen dienst, toen nog CID geheten. De baas van die organisatie was Jan van Looijen. Deze rechercheur had het als zijn persoonlijke doel gemaakt Holleeder voorgoed achter de tralies te krijgen. "In te laden", zoals dat heet in politietermen. Van Looijen was er zeker van dat dat zou lukken, want hij dacht dat Holleeder weinig doorzettingsvermogen had om dit criminele bestaan voort te zetten, met alle politie die hem achter de hielen zat. Hij noemde Holleeder dan ook voortdurend 'Glazen Kaak.' Een term uit het (kick)-boksen. Een glazen kaak is een vechtsporter die snel neer gaat. Vaak gebruikt om iemand te omschrijven die op zich aardig kan trainen, maar eenmaal in de spotlights van een arena door de mand valt, net niet hard genoeg, KO-gevoelig.

"Heb je die glazen kaak nog gezien van de week?" luidde zijn standaaropeningszin tegenover Endstra. Die dan weer onverstoorbaar begon over een appartementje dat hij voor Stanley Hillis gereed moest maken, door tussenkomst van Holleeder. Endstra was geen man van het kickboksen.

Beeld

Heeft Holleeder een glazen kaak? Die vraag is relavant bij de bespreking van de eerste procesdagen in het Vandrosproces. In die zin dat de volgende vragen daarbij naar voren komen: lukt het De Neus om het beeld dat er van hem bestaat te doen kantelen, of geeft hij zich makkelijk gewonnen? En verder: Slaagt hij erin ook op momenten dat het bewijs hem voor de voeten wordt geworpen scherp te blijven?

Als we de zittingen tot nu toe bekijken, en beschouwen als een kickboksgevecht, dan kunnen we nu stellen dat 'de eerste rond' er op zit. Holleeder staat weer in zijn ring, met zijn twee assistenten Mr. Malewicz en Mr. Janssen naast zich die sponsjes over zijn gezicht uitwrijven en een handdoekje over zijn schouder leggen, en ondertussen hardop fluisteren, hou je vuisten omhoog, ga niet te snel mee, laat je niet kennen!" 

Aan de andere kant zit het OM, mr. Tammes en mr. Stempher. Ook zij hebben een team om zich heen, al is dat niet zo snel te zien in de rechtszaal. Hoewel er vaak rechercheurs meeluisteren die het onderzoek hebben gedraaid.

@backlink(168869)

Lowkick

Holleeder kwam afgelopen dagen telkens sterk uit zijn hoek als het erom ging zijn zus Astrid zwart te maken. Hij diende daarbij een ferme lowkick tegen de enkels van het OM uit toen hij vertelde dat zij een intieme relatie heeft gehad met beroepscrimineel Johan Verhoek, alias De Hakkelaar. Het plaatste eerdere berichten over diens bemoeienis met de aankoop van een reeks panden aan de Alkmaarse Achterdam in een nieuw daglicht. Mocht het inderdaad zo zijn dat 'mr. A. Holleeder' privé zo nauw was met de Hakkelaar, dan wekt dat de schijn van een zakenlijk belang. Zij was van meet af aan betrokken bij de afhandeling van deze criminele erfenis - volgens Holleeder stond ze de zaak al te regelen toen Van Hout nog niet koud onder de grond lag. Tevens is ze aldus De Neus tot 2014 een geliefde geweest van de man die de panden via via in 2007 in bezit kreeg. 

Een belang dat het beeld dat er over hem zelf bestaat dat hij de man was die Van Hout 'dood' wilde mogelijk kan doen kantelen. Want hij had namelijk helemaal geen belang bij diens dood, zo beweerde Holleeder afgelopen week. Wat hem betreft was 'de Achterdam' gewoon in handen gebleven van zijn gabber Van Hout, en na diens dood had het van hem gewoon in handen mogen blijven van diens weduwe, zijn eigen zus Sonja.

Geluidsfragmenten

Maar het OM had ook een aanval voorbereid. Die zette het eigenlijk pas in op de laatste van de reeks van vijf zittingsdagen. Toen werden er bij wijze van voorproefje een aantal geluidsfragmenten doorgenomen, zoals die door een stenograaf aan het papier waren toevertrouwd. Het ging om opnames gemaakt door de zussen Astrid en Sonja. Vaak als zij in 2013 en 2014 met De Neus samen waren schakelden ze hun onzichtbare microfoons in en namen dan op wat hij tegen hen zei.

Bam! Dat waren klappen voor De Neus. Het ene moment had hij het erover dat hij een zoon van een van de zussen wel zou doodschieten. Het andere moment maakte hij onhoorbaar een eng gebaar naar zijn keel midden tijdens een van zijn tirades. Zoiets als: die gaat de strot door worden gesneden. Regel na regel tekst kwam zo voorbij waarin Holleeder zijn (denkbeeldige) vijanden het ergste toe wenste.

Het andere moment maakte hij onhoorbaar een eng gebaar naar zijn keel midden tijdens een van zijn tirades.

Nu was het interessant om te zien hoe de verdachte reageerde, zo wisten de officieren. Een moment om te kijken hoe sterk zijn kaak zou zijn. Effe zien hoeveel spanning hij aan kan, en mee te maken of hij stil valt of juist opnieuw door het lint gaat.

Het resultaat mocht er zijn, voor het OM dan. Holleeder wist zich eigenlijk geen raad met de fragmenten. Ja, hij beweerde dat sommige passages niet goed waren uitgewerkt. Maar dat is standaard rechtbankfolklore. Dit soort tapes zijn namelijk 'nooit' goed uitgewerkt. Feit is dat 'Holly' - zoals collega criminelen hem weleens noemen - ook weer niet kon tegenspreken dat hij soms hele ernstige bedreigingen uitte.

"Ik verzin maar wat," zei hij dan. Of: "Zo ben ik nu eenmaal gebekt," daarmee verwijzend naar de manier waarop 'Jordanezen' zoals hij - ofwel 'jongens van de straat' - elkaar toespreken.

Schuldbesef

Had hij daar beter op kunnen reageren? Lastig te zeggen. Wat doe je als iemand je hard richting gezicht stoempt? Je houdt je armen omhoog en je hoopt af en toe een tegenstoot er tussen te kunnen prikken. Je bent aan het verdedigen. Maar dat lukte hem nauwelijks. Zeggen dat je 'ook maar er wat uitflapt', daar kan een rechter niet zoveel mee.

Beter is het alles er op tape gezegd is goed te motiveren, of dan maar als het echt niet anders kan te zwijgen. Holleeder deinste dus achteruit en zat diep in de touwen, op zulke momenten.

De officieren brengen deze fragmenten in omdat ze 'straks' een verhaal willen houden dat duidelijk maakt dat Holleeder met deze bedreigingen laat zien dat hij aangeeft te 'beseffen' dat hij 'schuldig' is aan moorden. Dat het een uiting is van een patroon dat zich al jaren voordoet in zijn leven. Dat hij namelijk vijanden uiteindelijk doodt, om zo verder te kunnen, om te overleven - en dat hij dat privé ook gewoon toegeeft.

Liquidaties

Holleeder is al veroordeeld voor de bedreigingen die hij aan het adres van Peter R De Vries uitte. Het ligt voor de hand dat hij ook voor de bedreigingen aan het adres van Sonja en Astrid een gevangenisstraf zal krijgen. Die eerste klap is dus voor het OM.

Maar De Neus staat nog wel. Hij is niet KO gegaan, de touwen hebben hem gered. De glazen kin - mocht die er zijn- is nog niet in diggelen gegaan. 

De fragmenten zoals gisteren doorgenomen zijn er ter ondersteuning van moorden- en moordpogingen die later tijdens dit proces door getuigen zullen moeten worden bevestigd. 

Het is nu dus afdrogen geblazen en maandag weer verder.